Regionale verschillen in gezondheid nader verklaard: De bijdrage van leefstijl, eenzaamheid en zelfregie

Nederland kent gezondheidsverschillen tussen regio’s. Het verklaren van deze verschillen kan beleidsmakers helpen om gericht te interveniëren en deze verschillen te verkleinen. Bij het verklaren van deze regionale gezondheidsverschillen wordt veelal gekeken naar de bijdrage van verschillen in demografische opbouw en sociaaleconomische status (SES). Tegelijkertijd worden leefstijl en psychosociale factoren ook in verband gebracht met de gezondheid van het individu. Daarom analyseert dit onderzoek, naast demografie en SES, de bijdrage van leefstijl, eenzaamheid en zelfregie aan de verklaring van regionale verschillen in zelfervaren gezondheid, aanwezigheid van chronische ziekten en het risico op het ontwikkelen van een angststoornis of depressie. We gebruiken daarvoor een gekoppelde dataset van de GGD, het CBS en het RIVM voor het jaar 2016 (n = 334.721). Uit de resultaten blijkt dat leefstijl, eenzaamheid en zelfregie ook bijdragen aan het verklaren van regionale verschillen in zelfervaren gezondheid (prevalentieratio’s (PR) variërend van 0,72–0,93 tot 0,83–0,95) en chronische ziekten (PR’s van 0,81–0,95 tot 0,85–0,96). Voor het risico op een angststoornis of depressie blijken vooral eenzaamheid en zelfregie bij te dragen aan de verklaring van regionale gezondheidsverschillen (oddsratio’s van 0,65–1,27 tot 0,76–1,22). Leefstijl- en psychosociale factoren kunnen dan ook beleidsmatige aanknopingspunten bieden voor de aanpak van regionale gezondheidsverschillen. In dit artikel is de regio Zuid-Limburg de referentieregio. Met de Regiovergelijker gezondheid en zorgkosten kunnen alle regio’s als referentieregio worden gekozen.