Werknemers van Ryanair verbonden aan de luchthaven van Bergamo vallen onder de Italiaanse socialezekerheidswetgeving

Twee Italiaanse instanties (INPS en INAIL) hebben na een inspectie het standpunt ingenomen dat 219 werknemers van Ryanair die aan de luchthaven van Bergamo waren verbonden, op Italiaans grondgebied werkzaamheden in loondienst verrichtten en daarom onder de Italiaanse socialezekerheidswetgeving vallen. Zij hebben van Ryanair betaling van premies en bijdragen gevorderd over de periode 2006-2013. Achtereenvolgens drie rechterlijke instanties in Italië hebben deze vorderingen ongegrond verklaard, omdat zij van oordeel waren dat de werknemers van Ryanair onder de Ierse wetgeving vielen. In cassatie bij de Corte suprema di cassazione is deze van oordeel dat de socialezekerheidswetgeving als zodanig moet worden vastgesteld, omdat de feitenrechter heeft bepaald dat de door Ryanair overgelegde E101-formulieren in werkelijkheid geen betrekking hadden op alle 219 werknemers gedurende de betrokken tijdvakken. De cassatierechter twijfelt welke socialezekerheidswetgeving moet worden toegepast en besluit prejudiciële vragen te stellen over het vliegend personeel van Ryanair dat in Italië woont en 45 minuten per dag werkt in de voor hen op de luchthaven van Bergamo bestemde ruimte (‘crew room’) en zich de rest van de arbeidstijd aan boord van de vliegtuigen van Ryanair bevindt. Onder Vo. 1408/71 bepaalt het HvJ EU dat de specifieke bepaling voor onder andere het vliegend personeel van toepassing is (art. 14 lid 2 letter a onderdeel i). Het HvJ EU oordeelt aan de hand van de feiten en omstandigheden dat de voor de bemanning van Ryanair bestemde ruimte een filiaal of een vaste vertegenwoordiging vormt waar de aan deze luchthaven verbonden werknemers van Ryanair werkzaam waren, en dat op hen dus de Italiaanse socialezekerheidswetgeving van toepassing is. Onder Vo. 883/2004 oordeelt het HvJ EU voor de periode na 1 mei 2010 dat indien deze werknemers van Ryanair een substantieel deel van hun werkzaamheden in Italië hebben verricht, hetgeen de verwijzende rechter moet nagaan, de Italiaanse socialezekerheidswetgeving op hen van toepassing is. Vanaf 2012 bevat Vo. 883/2004 een nieuwe regel en op basis van deze regel is het HvJ EU van oordeel dat de voor de bemanning van Ryanair bestemde ruimte een thuisbasis vormt, zodat de werknemers zijn onderworpen aan de Italiaanse socialezekerheidswetgeving. Deze oordelen zijn gedaan onder de aanname dat de werknemers van Ryanair niet zijn gedekt door de E101-formulieren.