Europees constitutioneel pluralisme onder druk: recente ontwikkelingen in de horizontale werking van algemene rechtsbeginselen

Het Hof van Justitie verplicht, op voor zichzelf geheel logische wijze, nationale rechters ertoe om algemene rechtsbeginselen en bepalingen van het Handvest rechtstreeks toe te passen in horizontale geschillen. Dit doet vragen rijzen naar de bevoegdheid van de Unie en kan ook botsen met de constitutionele identiteit van EU-lidstaten. Vele nationale grondwettelijke hoven behouden zich, op voor henzelf geheel logische wijze, een bevoegdheid voor om de voorrang van het Unierecht te toetsen aan de eigen Grondwet. Het resultaat is dat de latente spanningen die inherent zijn aan het Europees constitutioneel pluralisme kunnen uitmonden in concrete conflicten tussen de hoogste nationale en Europese rechters. Het klassieke antwoord om deze conflicten te ontzenuwen, is het organiseren van een rechterlijke dialoog. Niettegenstaande de prejudiciële procedure van art. 267 VWEU hiervoor een uitstekend instrument is, loopt de dialoog vaak nog stroef en valt niet uit te sluiten dat de recente rechtspraak van het Hof van Justitie tot een open conflict leidt met het Duitse Grondwettelijk Hof.